İlk yardımın ABC’si, ilk yardım uygulamaları kapsamı çerçevesinde gerçekleştirilmesi gereken uygulamaları içeren sistemin adıdır.
ABC kavramı ‘”Airway”, “Breathing” ve “Circulation” kavramlarının baş harfleri kullanılarak türetilmiştir.
İlk yardımın temel uygulamaları kadar önemli olan bir başka konusu ise ilk yardımın temel uygulama teknikleridir. Bu teknikler ilk yardımda ABC olarak da nitelendirilir. ABC kavramı, ilk yardım uygulamalarının değerlendirilmesinden, hasta ya ada yaralının genel sağlık durumunun değerlendirilmesine kadar oldukça geniş bir kapsamı ifade etmektedir.
ABC kısaltması ile ilk yardım uygulamaları içerisinde yer alan son derece hayati önem içeren temel işlemler nitelendirilmektedir. Temel Yaşam Desteği Sıralaması nedir?
İlk Yardım ABC’si Nedir?
ABC kavramı, ilk yardımcı için ise bilinmesi gereken temel kuralları ihtiva eder. Oldukça büyük bir öneme sahip olan ABC sistemi, ilk yardım uygulamalarında dikkat edilmesi ve akıllardan hiç çıkarılmaması gereken ilkelere işaret etmektedir.
İlk yardımcılar tarafından ilk yardım uygulamalarının ABC’si olarak bilinen bu sistemi en doğru bir şekilde bilinmelidir. Olası acil durumlarda yapılacak olan ilk müdahaleler bu bilgiler ışığında gerçekleştirilmelidir.
İlk Yardım ABC’si Basamakları
İlk yardımın ABC’si 3 basamaktan oluşur. Temel Yaşam Desteği Sıralaması şu şekildedir;
1- Airway (Hava yolu Kontrolü / Ağız İçi Kontrol)
Temel Yaşam Desteği Sıralamasının ilk basamağı hava yolu kontrolü, hasta ya da yaralının havayolunda soluk alıp vermesini engelleyecek şekilde herhangi bir yabancı cisim, kan, sıvı gibi nefes alınıp verilmesini engelleyecek her şeyin kontrol edildiği bir uygulama şeklidir.
Hasta ya da yaralının ağzı açılarak, ağız içerisinde herhangi bir yabancı cismin olup olmadığı kontrol edilir. Yabancı cisim olması durumunda tıkanıklığa neden olan bu cisim çıkarılır.
Hastanın başı alın tarafından aşağı bastırılarak çenenin yukarı doğru çıkması sağlanır. Baş geri çene yukarı pozisyonunda yetişkinlerde 90 derecelik bir açı sağlanarak, çene alt hizası kulak memesi ile aynı doğrultuda olmalıdır. Bebeklerde verilecek olan açı 45 derecedir. Bu uygulamanın yapılması nedeni ile dil kökü yukarı doğru ivmelenir ve hava yolu tamamen açılmış olur.
Ağız içi kontrolünün, baş aşağı çene yukarı uygulamasından önce yapılmasının amacı; eğer ağızda bir cisim var ise yapılan uygulama esnasında muhtemelen boğaza kaçacaktır ve istenmeyen durumların ortaya çıkmasına neden olacaktır. Ağız içi kontrol önceden yapılarak bu durumun önüne geçilmektedir.
İlginizi Çekebilir: İlk yardım sertifikası ne işe yarar?
2- Breathing ( Solunum Kontrolü / Bak Dinle Hisset)
Temel Yaşam Desteği Sıralaması ikinci sırada solunum kontrolü yapılır. İlk yardımcı ilk olarak bilinç kontrolünü yapmaktadır. Bu kontrolden sonra yapılması gereken en önemli olay solunum kontrolünün yapılmasıdır. Bilinci açık olan hasta ya da yaralının, solunum, dolaşım, kan basıncı ve vücut ısısı gibi tüm yaşamsal fonksiyonları çalışır durumdadır. Ancak bilinci yerinde olmayan ve solunumu bulunmayan hasta ya da yaralının hayati fonksiyonları giderek azalacak ve çok kısa bir sürede ne yazık ki yok olacaktır.
Hasta ya da yaralı yere sırtüstü yatırılarak, gerekli ağız içi kontrolden sonra baş aşağı çene yukarı pozisyonuna getirilir. 10 saniye boyunca ilk yardımcının kulağı hasta ya da yaralının ağız kısmına yaklaştırılarak, hastanın solunum yapıp yapmadığı anlaşılmaya çalışılır. Bu işlem gerçekleştirilirken ilk yardımcı bir elini de hasta ya da yaralının göğsüne hafifçe koyarak göğüs hareketlerini anlamaya çalışır.
3- Circulation / Compretion (Dolaşım)
İlk yardımın ABC’ si son aşamasında hasta ya da yaralının solunumu yok ise vakit kaybetmeden kalp masajına başlanmalıdır. Solunumu durmuş olan bir hasta ya da yaralının dolaşımı da durmuştur ya da durmak üzeredir.
Solunumun ya da dolaşımın durması sonucunda ilk yardımcı oldukça hızlı bir şekilde müdahalede bulunmalıdır. Zira kaybedilecek olan her 1 dakikada hasta ya da yaralının hayatta kalma şansı yüzde 10 azalmaktadır. Temel Yaşam Desteği Sıralamasının ilk basamağında havayolu kontrolü, ikinci sırada solunum kontrolü ve son sırada ise dolaşım kontrolü yapılır.
Temel Yaşam Desteği İle İlgili Aşağıdakilerden Hangisi Yanlıştır?
- a) Hayat kurtarmak amacı ile yapılır
- b) Solunumu veya kalbi durmuş hastaya yapılır
- c) Zorda kaldı mı ilkyardımcı yüzüstü yatan kimseye suni solunum yaptırabilir
- d) Suni solunum ile akciğerlere oksijen gitmesi sağlanır
